Rektal Prolapsus rektum denen kalın bağırsağın son kısmının değişik sebeplerden dolayı anüsten dışarı çıkmasına denir.

Rektum tam kat olarak çıkabileceği gibi sadece mukoza da ters dönerek anüstün dışarı çıkabilir. Sadece rektum mukozasının dışarı çıkmasına inkomplet rektal prolapsus, rektum duvarının bütün elemanları ile birlikte dışarı çıkmasını da komplet rektal prolapsus veya rektal prosidentia denir.

Çocuklardaki rektal prolapsusların çoğu inkomplet prolapsus tipindedir. Rektal prolapsus en sık 1-3 yaş arasında görülür. Çoğunlukla rektal prolapsus çocuklarda kendi kendini sınırlar ve iyileşir.

Genellikle rektumun 2-3 santim mukoza kısmı çocuk ıkınırken anüsten dışarı çıkar. Çoğunlukla prolabe olan bağırsak ayakta durunca kendiliğinden yerine girer. Bağırsak yerine girmezse elle yerine itilmelidir. Anüsten çıkan bağırsak, avuç içiyle yada parmaklarla mukoza içe döndürülerek kolaylıkla yerine sokulabilir. Fakat ödem gelişmişse dışarı çıkmış kısmı tekrar geriye yerine koymak zor olabilir. Böyle durumlarda önce dışarı çıkmış bağırsağa bir basınç uygulanarak ödemi azalttıktan sonra yerine sokma işlemini tekrarlamak gerekir.

Rektal prolapsus nedenleri

Rektum prolapsusunun nedenleri tam olarak anlaşılmamakla beraber kabızlık, ishal, parazit, beslenme geriliği, rektal polip, kistik fibrozis, meningomiyolesel, ekstrofia vezika, anatomik defektler, doğuştan anüs yokluğu ameliyatlarından sonra ve kistik fibrozis hastalıklarıyla beraber daha sık görülürler. Fakat çoğunlukla neden belli değildir. Burada mukozanın altındaki tabakaya yapışmasında veya kolunu karın duvarına yapıştıran bağlarda yetersizlik söz konusudur. Ayrıca dört yaşından küçük çocuklarda sakrum (leğen kemiği) yeterince kavislenmemiş olup düz şekilde olduğundan karın içi basınca artıran ıkınma gibi durumlarda kolaylıkla problapsus gelişir.

Tedavi

Öncelikle bir neden tespit edilmiş ise bu nedeni ortadan kaldırmak lazımdır. Kaka yumuşatıcı ilaçlar genellikle çok faydalıdırlar. Kabızlık , ishal, parazitoz, beslenme yetersizliği gibi nedenler ortadan kaldırılmalı ve çocuğa doğru ve düzenli tuvalet alışkanlığı kazandırılmalıdır. Beslenmenin düzelmesi ve kilo alımı ile genellikle cerrahi müdahaleye gerek kalmadan hastalık kendiliğinden iyileşir. Ayrıca anne ve babaya kolon anüsten dışarı çıkınca nasıl tekrar normal yerine itileceği ve rektal prolapsusun bakımının nasıl yapılacağı öğretilmelidir.

Tedavi nasıl yapılmalıdır?

Hastaların çoğunda rektal prolapsusa neden olan faktör ortadan kaldırılırsa kendiliğinden düzelir ve cerrahi tedaviye gerek kalmaz. Düzelmeyen vakalarda en çok yapılan işlem skleroterapidir.Skleroterapide %30 saline (deflux) veya %25 glukoz sülüsyonu rektumun etrafına enjekte edilir. Oluşturulacak inflamatuar reaksiyonla mukozanın çevre dokulara yapışması sağlanır. İkinci sıklıkla sirkülaj tedavisi yapılır. Bazen skleroterapi ve sirkülaj tedavisi birlikte yapılır. Bu tedavilerde başarılı olamıyorsun açık cerrahi işlemler yapılır.

Op.Dr Muzaffer Zorlu
Çocuk Cerrahi Uzmanı